Tehlike Nedir?

Tehlike, işyerinde veya günlük hayatta zarar potansiyeli taşıyan durum, madde veya olay olarak tanımlanıyor. Kamu sektöründe çalışan yaklaşık 5 milyon memur ve işçi, fiziksel, kimyasal, ergonomik ve psikolojik tehlikelerle karşı karşıya kalabiliyor. 22 Eylül 2025 itibarıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2025/3 sayılı Genelgesi, tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin azaltılması için yeni düzenlemeler getirdi. Özellikle mobbing gibi psikolojik tehlikeler, kamu personelinin sağlığını tehdit ederken, tehlike ve risk kavramlarının farkı, korunma stratejileri için kritik önem taşıyor. İşte tehlikelerin tanımı, türleri ve kamu işyerlerinde nasıl yönetileceğine dair güncel bilgiler…

Tehlike Nedir ve Riskten Nasıl Ayrılır?

Tehlike, bir zarar kaynağıdır; fiziksel (düşme, elektrik çarpması), kimyasal (toksik maddeler), çevresel (su kirliliği), ergonomik (ağır kaldırma) veya psikolojik (mobbing, tükenmişlik) olabilir. Örneğin, bir okulda kaygan zemin bir tehlike iken, bu zeminde düşme olasılığı risktir. Risk, tehlikeye maruz kalma durumunda zarar görme olasılığı ve şiddetidir. 2025 Genelgesi, mobbingi “psikolojik tehlike” olarak sınıflandırarak, kamu işyerlerinde risk değerlendirmesini zorunlu kıldı.

Fark Örneği: Bir hastanede kullanılan kimyasal dezenfektan (tehlike), uygun ekipman olmadan maruz kalınırsa solunum sorununa yol açar (risk). TİHEK’e göre, 2025’te mobbing kaynaklı şikayetler %25 artarak tehlikelerin çeşitliliğini ortaya koydu.

Tehlike Türleri: Kamu Personelini Neler Bekliyor?

Kamu işyerlerinde (MEB, Sağlık Bakanlığı, belediyeler) sık karşılaşılan tehlikeler:

1. Güvenlik Tehlikeleri: Kaygan zeminler, elektrik kaçağı, arızalı ekipmanlar. Örnek: Bir okulda bozuk merdiven düşme riski yaratır.
2. Çevresel Tehlikeler: Atık yönetimi eksikliği, su kirliliği. Belediyelerde sık görülüyor; 2025’te çevre cezaları %15 arttı.
3. Kimyasal Tehlikeler: Hastanelerde dezenfektan veya laboratuvar kimyasalları. Yanlış kullanım tahriş veya zehirlenmeye yol açar.
4. Ergonomik Tehlikeler: Öğretmenlerin uzun süre ayakta durması veya memurların hareketsiz çalışması. TİHEK, ergonomik şikayetlerin %10’unu mobbing ile ilişkilendirdi.
5. Fiziksel Tehlikeler: Radyasyon (röntgen odaları), UV ışınları (saha işçileri). Kamu işçilerinin %5’i bu risklere maruz.
6. Psikolojik Tehlikeler: Mobbing, aşırı iş yükü, tükenmişlik. 2025’te MEB personelinde mobbing şikayetleri %20 yükseldi.

Tehlikelerin Risklerini Azaltma: 2025 Genelgesiyle Yeni Adımlar

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 2025 Genelgesi, kamu işyerlerinde tehlikeleri azaltmak için şu adımları zorunlu kılıyor:

1. Tehlike Tespiti: İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) kurulları, anket ve denetimlerle tehlikeleri belirliyor. Örneğin, MEB okullarında 2025’te güvenlik denetimleri %30 arttı.
2. Risk Değerlendirme Planı: Tehlikeler kategorize edilir (yüksek risk: mobbing, düşük risk: küçük kesikler). Plan, tehlikeyi ortadan kaldırmayı veya azaltmayı hedefler.
3. Çalışan Eğitimi: Bakanlık, 2025’te 15.000 kamu personeline mobbing ve güvenlik eğitimi verdi. Çalışanlar, tehlikeleri bildirme ve önlem alma konusunda bilgilendiriliyor.
4. Sürekli İzleme: Yeni tehlikeler için düzenli denetim şart. EcoOnline gibi dijital araçlar, kamu kurumlarında risk raporlamasını kolaylaştırıyor.

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı ve Tehlike Yönetimi

6331 sayılı Kanun’un 13. maddesi, ciddi ve yakın tehlikelerde çalışmaktan kaçınma hakkı tanıyor. Örneğin, bir okulda mobbing nedeniyle ruh sağlığı bozulan öğretmen, İSG kuruluna başvurarak çalışmayı durdurabilir. 2025 Genelgesi, bu hakkın mobbing için kullanımını teşvik ediyor; maaş ve haklar korunuyor. Danıştay, 2025’te bir memurun mobbing kaynaklı çalışmama hakkını onayladı.

Sonuç: Tehlikeleri Bilin, Güvenliğinizi Koruyun!

Tehlike, zarar potansiyeli taşıyan her şeydir; risk ise bu tehlikenin gerçekleşme olasılığıdır. Kamu personeli, 2025 Genelgesiyle güçlenen İSG kurulları ve çalışmaktan kaçınma hakkıyla korunuyor. Mobbing, kimyasal veya fiziksel tehlikelerle karşılaştığınızda İSG kuruluna bildirin, TİHEK’ten (444 7 907) destek alın. Güvenli bir işyeri sizin hakkınız – tehlikelere karşı harekete geçin!

Sizce kamu işyerlerinde en büyük tehlike nedir? Görüşlerinizi paylaşın!