Encümen Maaşı: Görev, Hesaplama ve Yasal Çerçeve

Encümen Nedir? Görev ve Yetkileri

Encümen, kamu yönetiminde, özellikle belediyelerde ve bazı kamu kurumlarında karar alma sürecine katkı sağlayan önemli bir yürütme organıdır. Türk yerel yönetim sisteminde encümen, belediye başkanının başkanlığında oluşturulan ve yönetimin daha etkin ve hızlı çalışmasını amaçlayan bir karar merciidir. Belediyelerdeki encümenler, belediye meclisince alınan kararları uygulamaya koyan, ihaleleri sonuçlandıran, para cezalarını ve ödenek aktarmalarını düzenleyen birimlerdir. Belediyeler dışında İl Özel İdareleri gibi bazı kamu kuruluşlarında da encümenler benzer roller üstlenir. Encümenlerin görevleri yasayla belirlenmiştir ve genellikle 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu kapsamında yürütülür. Görevleri arasında bütçeyi uygulamak, yatırım planlarını değerlendirmek, ihaleleri sonuçlandırmak, gelir ve giderleri düzenlemek gibi teknik ve mali işler yer alır. Ayrıca, belediye adına dava açmak, tazminat kararları almak ve vergi-ceza işlemlerini yürütmek gibi idari sorumlulukları da vardır. Encümen, belediye başkanı ve üyelerin ortak kararları ile işler ve genellikle haftalık ya da periyodik toplantılar yaparak konuları karara bağlar. Bu yönüyle encümenler, yerel yönetimin adeta kalbi sayılabilir.

Encümen Üyeleri Kimlerden Oluşur?

Encümen üyeleri, hem seçilen hem de atanan kişilerden oluşur. 5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre, encümen üyeleri üç farklı kaynaktan belirlenir: belediye başkanı, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından seçtiği kişiler ve belediye başkanının memur statüsünde atadığı üst düzey yöneticiler. Belediye başkanı, encümene başkanlık eder. Meclis üyelerinden genellikle 1 ila 3 kişi, belediye meclisi tarafından kapalı oylama usulüyle seçilir. Ayrıca, belediye başkanı belirli müdürlüklerin yöneticilerini –örneğin mali hizmetler müdürü, fen işleri müdürü gibi uzman kadroları– encümene atayabilir. Encümenin bu yapısı, hem siyasi hem de teknik yönüyle karar alma sürecinin daha sağlıklı işlemesini sağlar. Üyeler genellikle bir yıllığına seçilir ve görev süreleri dolduğunda yeniden seçilebilirler. Encümen üyeleri arasında farklı görüşlerin bulunması, demokratik karar alma süreçlerine katkı sağlar. İl Özel İdarelerinde ise vali encümen başkanıdır ve il genel meclisinden seçilen üyeler ile vali tarafından görevlendirilen kamu görevlileri yer alır. Bu yapı sayesinde, encümen hem seçilmiş halk temsilcilerinin iradesini hem de idari deneyime sahip teknik kadroların bilgisini bir araya getirir. Dolayısıyla encümen üyeleri, belediyenin günlük idari kararlarını alan çok yönlü bir kurul şeklinde çalışır.

Encümen Maaşı Nasıl Belirlenir?

Encümen üyelerine ödenen maaş ya da diğer adıyla “huzur hakkı”, yasal çerçevede belirlenir ve kamuoyundaki diğer memur ve yönetici maaşlarıyla paralellik taşır. Encümen üyeleri genellikle asli görevlerinin dışında bu kurulda görev yaptıkları için maaş değil, toplantı başına ödeme alırlar. Bu ödeme şekli, halk arasında “encümen huzur hakkı” olarak bilinir. Huzur hakkı miktarları, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca belirlenir ve her yıl Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeler doğrultusunda güncellenir. Ödeme miktarı, belediyenin nüfusu, gelir düzeyi ve bulunduğu kategoriye göre değişkenlik gösterebilir. Büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında ödenen ücretlerde farklılık olabilir. Ayrıca, encümenin toplantıya katılım sayısı, karar alma etkinliği ve düzenli çalışması da ödeme yapılacak gün sayısını etkiler. Bu nedenle bir encümen üyesi, yıl boyunca düzenli toplantılara katılırsa aylık huzur hakkı geliri memur maaşlarının üzerine çıkabilir. Ancak bu ödemeler her zaman şeffaflıkla yürütülmek zorundadır ve belediyelerin yıllık faaliyet raporlarında yer alır. Kimi belediyeler, huzur hakkı ödemesini sembolik tutarken, bazı belediyeler daha yüksek ödeme yapmayı tercih edebilir.

2025 Yılı Encümen Maaşları Ne Kadar?

2025 yılı encümen maaşlarına ilişkin kesin ve güncel bir bilgi şu an için mevcut değil. Belediye encümen üyelerinin maaşları, genellikle “huzur hakkı” olarak adlandırılan ödemelerle belirlenir ve bu ödemeler belediyenin nüfusuna göre değişiklik gösterir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 32. maddesine göre, belediye encümen üyelerine, belediye başkanına ödenen aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere, meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir. Ayrıca, encümen toplantılarına katıldıkları gün sayısına göre ödeme yapılır ve bu gün sayısı kanunda belirtilen toplantı sınırlarını aşamaz.

2024 yılı için bilinen huzur hakkı tutarları, belediyenin nüfusuna göre şu şekildeydi (brüt tutarlar):

• Büyükşehir belediyeleri: 9.130 TL
• Nüfusu 10.000’e kadar olan belediyeler: 2.663 TL
• Nüfusu 10.001-50.000 arasında olan belediyeler: 3.424 TL
• Nüfusu 50.001-200.000 arasında olan belediyeler: 4.565 TL
• Nüfusu 200.001 ve üzerinde olan belediyeler: 5.707 TL
• Encümenin memur üyeleri: Yukarıdaki tutarların yarısı ödenir.

2025 yılı için bu tutarların, memur maaş katsayısına ve enflasyon farkına bağlı olarak güncellenmesi beklenir. Memur maaşlarına 2025 Ocak ayı itibarıyla %11,54 zam oranı uygulanacağı belirtilmiş, ancak enflasyon farkı ve toplu sözleşme zammıyla birlikte bu oran artabilir. Huzur hakları da benzer şekilde memur maaş katsayısına göre hesaplandığından, 2025’te bu tutarlarda bir artış öngörülmektedir, ancak kesin rakamlar için resmi bir açıklama veya yasal düzenleme beklenmelidir.

Belediye Encümen Maaşları ile Özel Sektör Karşılaştırması

Belediye encümen üyelerinin aldıkları maaşlar ile özel sektördeki yönetici pozisyonlarının maaşları karşılaştırıldığında, belirgin farklar ortaya çıkmaktadır. Encümen üyeleri, görevlerini genellikle asli mesleklerinin yanında yürüttükleri için tam zamanlı bir maaş almazlar; bunun yerine huzur hakkı olarak adlandırılan, toplantı başına ödeme sistemiyle gelir elde ederler. Bu nedenle belediye encümeninde görev alan bir kişinin aylık geliri, özel sektördeki yöneticilere kıyasla daha düşük olabilir. Örneğin, orta düzey bir özel sektör yöneticisi 2025 yılı itibarıyla ortalama 25.000 TL ila 40.000 TL arası maaş alırken, aynı yıl içerisinde bir belediye encümen üyesi en fazla 4.000 TL ila 5.000 TL arası huzur hakkı alabilmektedir. Ancak burada dikkate alınması gereken önemli bir fark şudur: Özel sektörde maaş, tam zamanlı bir işin karşılığıdır; encümen görevi ise yarı zamanlı, danışma ve karar alma nitelikli bir iştir. Ayrıca, özel sektör çalışanları yoğun performans baskısı altında çalışırken, encümen üyeleri daha sınırlı bir mesaiyle görev yapar. Dolayısıyla belediye encümen üyeliği, birincil gelir kaynağı değil; kamu yararına sunulan hizmet karşılığı sembolik bir katkı niteliği taşır. Fakat sosyal prestij, yerel yönetimde söz hakkı ve karar alma süreçlerinde bulunmak gibi dolaylı kazanımları da göz ardı edilmemelidir.

Encümen Maaşlarına Etki Eden Faktörler Nelerdir?

Encümen maaşlarını ya da daha doğru ifadeyle “encümen huzur hakkı” ödemelerini etkileyen birden fazla faktör bulunmaktadır. Bu ödemeler doğrudan sabit bir maaş gibi değerlendirilmemeli; toplantıya katılım başına belirli miktarlarda verilen bir ödeme türü olarak anlaşılmalıdır. Öncelikle, belediyenin bulunduğu nüfus grubu, encümen ödemelerinde belirleyici unsurlardan biridir. Büyükşehir belediyelerinde huzur hakkı daha yüksek iken, küçük ölçekli belediyelerde bu miktar düşüktür. Ayrıca belediyenin mali durumu, bütçe olanakları, toplantı sıklığı, yıllık faaliyet programı gibi unsurlar da doğrudan etkilidir. Aynı zamanda encümen üyelerinin memur ya da meclis üyesi olması, alacakları ödeme kalemlerini ve oranlarını değiştirebilir. Örneğin, bir müdür olarak görev yapan memur encümen üyesi ile halk tarafından seçilmiş meclis üyesinin huzur hakkı tutarları eşit olmayabilir. Belediye meclisinin yıl başında alacağı karar, ödenecek tutarın çerçevesini çizer. Dolayısıyla encümen huzur hakkı; mevzuat, yerel idari kararlar ve belediyenin sınıfına göre şekillenen bir yapıdır.

Encümen Üyelerinin Sosyal Hakları ve Yan Ödemeler

Encümen üyelerinin maaşları dışında sosyal hakları ve yan ödemeleri genellikle asli görevlerinden kaynaklanmaktadır. Encümen üyeleri doğrudan bu görevlerinden dolayı sosyal güvence altına alınmazlar; zaten bir kamu görevlisi ya da seçilmiş meclis üyesi oldukları için, hali hazırda bir sosyal güvenlik sistemine dahildirler. Memur kökenli encümen üyeleri, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamındadır ve memuriyetlerinden doğan sosyal haklardan faydalanırlar. Yani sağlık hizmetleri, yıllık izin, kıdem tazminatı gibi haklar zaten bağlı oldukları kamu görevinden kaynaklanır. Meclis üyeleri içinse sosyal güvenlik durumu biraz daha farklıdır; çünkü bazı üyeler kendi sigorta primlerini yatırmak zorundadır. Huzur hakkı adı altında alınan encümen ödemeleri, bu sosyal hakları etkilemez; sadece ek gelir statüsündedir. Bazı belediyeler, encümen üyelerine ulaşım ve yemek gibi yardım kalemleri sunabilir. Ancak bu desteklerin yasal çerçevede olması gerekir. Ayrıca bazı belediyeler, yıl sonunda encümen üyelerine sembolik ödüller ya da takdir belgeleri verebilir, ancak bunlar ekonomik bir hak yaratmaz. Özetle, encümen üyeliği sosyal hak kazandırmaz ama var olan sosyal güvenlik haklarının kullanılmasını engellemez.

Encümen Maaşları Vergiye Tabi Mi?

Evet, encümen huzur hakkı ödemeleri vergiye tabidir. Her ne kadar bu ödemeler “ek görev karşılığı” olarak verilse de, gelir niteliği taşıdıkları için Gelir Vergisi Kanunu kapsamında değerlendirilir. Encümen üyelerine yapılan bu ödemeler, ilgili yılın vergi dilimlerine göre belirlenen oranlar dahilinde vergilendirilir. Ödemeyi yapan kurum (örneğin belediye), bu tutar üzerinden gelir vergisi kesintisini yapmak ve ilgili vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür. Ayrıca bu gelirler, damga vergisine de tabidir. Eğer encümen üyesi bir memursa, aldığı huzur hakkı memur maaşı dışında değerlendirildiğinden dolayı, bu ek ödeme doğrudan bordroya yansımaz ama gelir beyanı gerektirir. Seçilmiş meclis üyelerinde de durum benzerdir; her bir ödeme için belediye tarafından yapılan kesintiler, yasal kayıt altında tutulur. Yıl sonunda alınan bu ödemeler belirli bir sınırı aşarsa, yıllık gelir beyannamesi verme yükümlülüğü doğabilir. Kısacası, encümen üyeliğinden kazanılan gelir sadece sembolik bir destek değil; aynı zamanda vergilendirilmesi gereken bir kazançtır. Bu yüzden belediyelerin muhasebe birimleri, ödeme sürecini titizlikle yürütmekle yükümlüdür.

Encümen Maaşlarının Yasal Dayanağı Nedir?

Encümen maaşları, yani huzur hakkı ödemeleri, temel olarak 5393 Sayılı Belediye Kanunu ve 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na dayanmaktadır. Belediye Kanunu’nun 35. maddesinde, encümen üyelerinin toplantılara katıldıkları takdirde huzur hakkı alabilecekleri açıkça belirtilmiştir. Ayrıca Maliye Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan “Kamu Personeli Mali ve Sosyal Haklar Genelgesi” çerçevesinde, huzur hakkı tavanı belirlenir ve bu tutarın üzerine çıkılamaz. Belediyeler bu üst sınır dahilinde meclis kararı alarak encümen üyelerine yapılacak ödeme miktarlarını netleştirir. Aynı zamanda 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, kamu görevlilerinin ek görevlerden doğan ücretleri için genel çerçeve çizer. Bu yasal düzenlemeler dışında, mahalli idare bütçe yönetmelikleri, ödeme usul ve esaslarını belirler. Örneğin toplantıya katılmayan bir üyeye huzur hakkı ödenmez; çünkü bu durum hem etik hem de mevzuata aykırıdır. Tüm bu yasal zemin sayesinde, encümen ödemeleri kayıt altına alınır, şeffaf bir şekilde raporlanır ve denetime tabidir. Bu bağlamda, encümen huzur hakkı hem idari hem mali hem de hukuki anlamda sıkı şekilde düzenlenmiş bir sistemdir.

Encümen Maaşları ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Encümen huzur hakkı nedir?
Encümen huzur hakkı, encümen üyelerine yaptıkları toplantılara katılım karşılığında ödenen ve maaştan bağımsız bir gelir kalemidir.

Encümen maaşı sabit midir, değişir mi?
Hayır, sabit değildir. Belediyenin büyüklüğü, meclis kararı ve ilgili yılın mali rehberleri doğrultusunda değişebilir.

Tüm encümen üyeleri aynı miktarı mı alır?
Genellikle evet, ancak bazı durumlarda memur statüsünde olanlarla seçilmiş üyeler arasında küçük farklar olabilir.

Ayda kaç toplantıya ödeme yapılır?
Genellikle ayda 4 toplantıya kadar ödeme yapılır. Bu sınırı aşan katılımlar için ödeme yapılması yasaldır ama bazı belediyeler buna bütçe kısıtı koyabilir.

Toplantıya katılmayan üye ödeme alabilir mi?
Hayır. Mevzuat gereği sadece katılım sağlanan toplantılar için huzur hakkı ödenir. Yoklamalarla bu durum belgelendirilir.

Encümen üyeliği için SGK primi yatırılır mı?
Encümen huzur hakkı için ayrıca SGK primi yatırılmaz. Üye zaten sigortalı bir görevdeyse kendi mesleki primleri işlemeye devam eder.

Huzur hakkı maaş gibi gösterilebilir mi?
Hayır. Bu ödeme, gelir niteliği taşır ama sabit maaş değildir. Dolayısıyla bankalardan kredi çekerken ana maaşın dışında ek gelir olarak sunulur.